Doświadczenie zawodowe w fonoskopii

Kowalczyk Aleksander ekspert fonoskopii W 1988 roku, po ukończeniu 6-letnich studiów lingwistycznych na Uniwersytecie Warszawskim oraz Uniwersytecie w Odessie (Ukraina), po zdaniu specjalistycznych testów odsłuchowych potwierdzających posiadanie niezbędnych predyspozycji słuchowych, zostałem przyjęty do pracy w Pracowni Fonoskopii Centralnego Laboratorium Kryminalistycznego Komendy Głównej Policji w Warszawie w charakterze kandydata na eksperta fonoskopii.

W Pracowni Fonoskopii CLK KGP pod kierunkiem 4 ekspertów fonoskopii (w tym płk. Stanisława Błasikiewicza, założyciela pierwszej i przez 30 lat jedynej w Polsce Pracowni Fonoskopii wydającej opinie fonoskopijne na potrzeby organów procesowych) odbyłem 6-letnie szkolenie teoretyczne i praktyczne. W ramach szkolenia opracowałem kilkadziesiąt opinii z zakresu badań autentyczności nagrań, badań identyfikacyjnych osób na podstawie analizy głosu i mowy oraz odsłuchu nagrań intensywnie zakłóconych i zniekształconych.

Uzyskanie pozytywnej oceny umożliwiło mi przystąpienie do kolejnego etapu zdobywania uprawnień, a mianowicie napisania i obrony pracy na temat zjawisk fonetycznych i lingwistycznych wykorzystywanych w procesie identyfikacji cudzoziemców posługujących się językiem polskim (interferencji językowej). W listopadzie 1994 r. uzyskałem uprawnienia do samodzielnego wydawania opinii fonoskopijnych w ramach policyjnych laboratoriów kryminalistycznych.

W 1998 r. ustanowiony zostałem biegłym sądowym z zakresu fonoskopii przy Sądzie Okręgowym w Warszawie. Obecnie funkcję tę pełnię V kadencję.

W 1999 r., po uzyskaniu pozytywnej oceny dwóch ekspertów fonoskopii Polskiego Towarzystwa Kryminalistycznego poświadczających posiadanie przeze mnie kwalifikacji w zakresie badań fonoskopijnych, moja kandydatura została zaakceptowana przez Radę Naukową PTK i zostałem ekspertem z dziedziny fonoskopii również tej instytucji.

W charakterze eksperta fonoskopii CLKP, eksperta PTK i biegłego sądowego, w latach 1989 - 2021 opracowałem ponad 2000 opinii fonoskopijnych, w tym kilkadziesiąt w sprawach objętych klauzulą niejawności. Opinie były wykonywane na zlecenie sądów, prokuratur, jednostek policji, CBŚ, CBA, Straży Granicznej, Izb Skarbowych, Wojskowych Prokuratur Garnizonowych, Kancelarii Prawniczych, jak również na zlecenie osób prywatnych.

Inne formy działalności eksperckiej:

Uczestniczyłem w spotkaniach grupy roboczej ekspertów fonoskopii laboratoriów kryminalistycznych policji Polski, Czech i Słowacji TRIADA: Policie Ceske Republiky Kriminalisticky Ustav, Praga (Czechy) oraz CLK KGP, Warszawa.
Byłem członkiem fonoskopijnej grupy roboczej ENFSI zrzeszającej reprezentantów europejskich ośrodków (głównie laboratoriów kryminalistycznych i instytutów) statutowo powołanych do wydawania opinii kryminalistycznych na potrzeby organów procesowych.
Uczestniczyłem w spotkaniach roboczych z ekspertami fonoskopii laboratoriów kryminalistycznych i instytutów resortów spraw wewnętrznych i resortów sprawiedliwości: Czech, Słowacji, Bułgarii, Rosji, Ukrainy, Litwy, Francji, Chorwacji, Łotwy, Estonii, Niemiec, Rumunii, Włoch.
Prowadziłem finansowany przez Komitet Badań Naukowych temat badawczy „STAN” dotyczący wpływu stanu emocjonalnego wypowiadających się osób na możliwości wykorzystywania metod instrumentalnych (głównie pomiarów częstotliwości podstawowej tonu krtaniowego) w badaniach identyfikacyjnych osób.
Prowadziłem wykłady z zakresu fonoskopii w Wyższej Szkole Policji w Szczytnie, w Centrum Szkolenia Policji w Legionowie, w Centrum Szkolenia Żandarmerii Wojskowej w Mińsku Mazowieckim, cykl wykładów na Uniwersytecie Warszawskim oraz wykład na temat fonoskopii w ramach konferencji „Fonoteka w cyfrowym archiwum” pod patronatem Instytutu Pamięci Narodowej.
W latach 90. w ramach pracy w CLK KGP brałem udział w tworzeniu regionalnych Pracowni Fonoskopii w Laboratoriach Kryminalistycznych wojewódzkich komend policji.
Do moich obowiązków należało przeprowadzanie testów sprawdzających, czy dany kandydat na eksperta fonoskopii posiada odpowiednie predyspozycje słuchowe, oraz szkolenie osób, które zostały zakwalifikowane.
Uczestniczyłem w szkoleniu trzech kandydatów na ekspertów fonoskopii Instytutu Ekspertyz Sądowych im. prof. dra Jana Sehna w Krakowie.
Uczestniczyłem w tworzeniu banków głosów zawierających odpowiednio przygotowane zapisy wypowiedzi mężczyzn i kobiet w języku polskim, litewskim, rosyjskim, angielskim, wykorzystywanych do weryfikacji poprawności działania oprogramowania przeznaczonego do automatycznej identyfikacji mówców na podstawie głosu.

Artykuły:

Jestem współautorem następujących artykułów:

Kowalczyk, J. Rzeszotarski, 2005: Rola badań czynności krtani w identyfikacji mówców, Problemy Kryminalistyki (nr 248/2005), CLK KGP.
Goc, J. Moszczyński (red), 2007: Ślady Kryminalistyczne, Difin, artykuł A. Kowalczyk„Ślady Fonoskopijne”.
Kowalczyk, A. Malanowicz, B. Salna, 2008: Pakiet programowy SIVE jako narzędzie wspomagające kryminalistyczne badania fonoskopijne z perspektywy praktyki eksperckiej. Część I”, Problemy Kryminalistyki (nr 261/2008), CLK KGP.
Kowalczyk, A. Malanowicz, B. Salna, 2010: Pakiet programowy SIVE jako narzędzie wspomagające kryminalistyczne badania fonoskopijne z perspektywy praktyki eksperckiej. Część II”, Problemy Kryminalistyki (nr 267/2010), CLK KGP.
A. Kowalczyk, L. Lyviene, B. Ŝalna, 2015: „Identyfikacja mówcy posługującego się różnymi językami na podstawie głosu”, artykuł opublikowany w pracy zbiorowej Litewskiego Instytutu Ekspertyz Sądowych Ministerstwa Sprawiedliwości Litwy „Lietuvos teismo ekspertizes centras” „XI Kriminalistika ir teismo ekspetologija: moksla, studijos, praktika”, Wilno, Litwa.

Oprócz powyższych publikacji brałem udział w opiniowaniu kilkunastu artykułów z zakresu fonoskopii, zgłoszonych do publikacji w wydawanym przez CLK KGP i CLK Policji periodyku „Problemy Kryminalistyki”.

Odbyłem szkolenia w następujących ośrodkach zagranicznych:

BKA (Bundeskriminalamt, Federalna Policja Kryminalna Niemiec) (Wiesbaden, Niemcy),
Instytut Ekspertyz Sądowych Ministerstwa Sprawiedliwości Ukrainy (Kijów, Ukraina),
Centralne Laboratorium Kryminalistyczne MSW Ukrainy (Kijów, Ukraina),
Centrum Ekspertyz Kryminalistycznych MSW Rosji (Moskwa, Rosja),
Lietuvos Teisto Ekspertizes Institutas (Instytut Ekspertyz Sądowych Ministerstwa Sprawiedliwości Litwy) (Wilno, Litwa),
Metropolitan Police Service Department of Information (Forensic Audio Laboratory) (Londyn, Wielka Brytania),
NFI (Netherlands Forensic Institute) (Holenderski Instytut Naukowo-Badawczy) (Niderlandy),
Ecole Polytechnique Federale de Lausanne (Swiss Federal Institute of Technology), Lausanne (Lozanna, Szwajcaria),
Austrian Academy of Sciences, Acoustics Research Institute (Wiedeń, Austria),
Litewski Uniwersytet Prawa (Wilno, Litwa),
CEDAR Audio Ltd, Cambridge, w Fulbourn (Cambridge, Wielka Brytania).

Dążę do stałego podnoszenia swoich kwalifikacji w zakresie kryminalistyki, m.in. poprzez udział w szkoleniach, sympozjach, konferencjach, odczytach i licznych seminariach, np.:

Seminarium „Zjawisko kontaminacji w kryminalistyce. Ochrona śladu przed kontaminacją, w tym w ramach oględzin przeprowadzanych w warunkach działań wojennych”, organizator: Polskie Towarzystwo Kryminalistyczne, Warszawa, 2023 r.
Seminarium „Czynności operacyjno-rozpoznawcze: czy potrzebna jest kompleksowa ustawa?”, organizator: Polskie Towarzystwo Kryminalistyczne, Warszawa, 2023 r.
Seminarium „Korzystanie z opinii biegłych w praktyce prokuratorskiej”, organizator: Polskie Towarzystwo Kryminalistyczne, Warszawa, 2022 r.
Szkolenie „Podnoszenie wiedzy i praktycznych umiejętności procesowych biegłego sądowego w praktyce wymiaru sprawiedliwości”, organizator: Sąd Okręgowy w Poznaniu, Poznań, 2022 r.
Szkolenie „Kompetencje biegłych sądowych wynikające z obowiązujących przepisów procedury karnej” oraz „Kompetencje biegłych sądowych wynikające z obowiązujących przepisów procedury cywilnej”, organizator: Sąd Okręgowy we Włocławku, Włocławek, 2020 r.
Szkolenie w zakresie wykorzystania pakietu programowego SIVE v. 8.5 służącego do opracowywania opinii fonoskopijnych na potrzeby organów procesowych, organizator: Baltijos Kompiuteriu, Wilno (Litwa), 2019 r.,
Szkolenie „Biegły w sądzie”, organizator: Polskie Towarzystwo Kryminalistyczne, Warszawa, 2019 r.,
Seminarium „Czy możliwe jest opiniowanie kategoryczne w ekspertyzach kryminalistycznych”, organizator: Polskie Towarzystwo Kryminalistyczne, Warszawa, 2017 r.,
Konferencja „International Festival of Criminalistics”, organizator: Polskie Towarzystwo Kryminalistyczne, Uniwersytet Warszawski, Lietuvos Kriminalistu Draucija, Lietuvos Teismo Ekspertizes Centras”: Warszawa, 2016 r.,
Szkolenie „Kompetencje biegłych sądowych wynikające z obowiązujących przepisów procedury karnej” oraz „Kompetencje biegłych sądowych wynikające z obowiązujących przepisów procedury cywilnej”, organizator: Sąd Okręgowy we Włocławku, Włocławek, 2016 r.,
Konferencja „Criminalistics and forensic science: science, studies, practice” organizator: Litewski Instytut Ekspertyz Sądowych, Litewskie Towarzystwo Kryminalistyczne oraz Mykolas Romeris University, Wilno (Litwa), 2015 r.,
Szkolenie „Rola procesowa biegłego sądowego w procesach sądowych”, „Kompetencje biegłych sądowych wynikające z obowiązujących przepisów”, „Organizacja współpracy biegłych z sądami w kontekście obowiązków i uprawnień biegłych”, organizator: Sąd Okręgowy w Płocku, Płock, 2015 r.,
Seminarium „Możliwości wykorzystania kryminalistycznych badań śladów pamięciowych w sprawach zaginięć i porwań”, organizator: Polskie Towarzystwo Kryminalistyczne, Warszawa, 2014 r.,
Seminarium „Ochrona własności intelektualnej w internecie – walka z wiatrakami?”, organizator: Polskie Towarzystwo Kryminalistyczne, Warszawa, 2013 r.,
Seminarium „Metodyka fonoskopii w zwalczaniu terroryzmu”, organizator: Polskie Towarzystwo Kryminalistyczne, Warszawa, 2012 r.,
Szkolenie „Przestępczość korupcyjna”, organizator: Wyższa Szkoła Policji, Szczytno, 2011 r.,
Szkolenie w zakresie wykorzystania pakietu programowego SIVE v. 8.0 służącego do opracowywania opinii fonoskopijnych na potrzeby organów procesowych, organizator: Baltijos Kompiuteriu, Wilno (Litwa), 2010 r.,
I Kongres Nauk Sądowych, organizator Katedra Kryminalistyki Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego oraz Centrum Nauk Sądowych Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 2010 r.,
V Sympozjum Kryminalistyczne, „Kryminalistyka – mity a rzeczywistość”, organizator: Polskie Towarzystwo Kryminalistyczne, Ciechocinek, 2009